W sobotę 1 lipca br. o godzinie 18:00 zapraszamy na wernisaż wystawy Made in Zakopane, który odbędzie się w gmachu głównym Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, ul. Krupówki 10.

Muzeum prezentuje pierwszą wystawę poświęconą w całości zakopiańskiemu rzemiosłu artystycznemu, czyli meblom, tkaninom, koronkom, ceramice, rzeźbom oraz pamiątkom wytwarzanym w Zakopanem od II połowy XIX w. aż do roku 1939.

Trudno znaleźć początki tego typu twórczości. Przyjeżdżający pod Tatry turyści zachwycali się nie tylko przyrodą, ale także przedmiotami codziennego użytku, które znajdowali w podhalańskich chałupach.

Ten podziw dla rodzimych talentów, idący w parze ze społecznikowsko-pozytywistycznymi ideami oraz chęć pomocy ubogiej góralskiej ludności dały początek szeregowi inicjatyw, mających na celu zawodową edukację górali i otwarcie im przez to możliwości dodatkowego zarobkowania. W działaniach tych postawiono właśnie na rozmaite rzemiosła artystyczne.

Zaowocowało to powstaniem w Zakopanem w drugiej połowie XIX wieku dwóch szkół zawodowych: Szkoły Przemysłu Drzewnego i Szkoły Koronkarskiej. Obie te instytucje na długie lata stały się centrami zakopiańskiego rzemiosła, zarówno poprzez wyroby własne, jak i twórczość swoich licznych absolwentów.

Na rozwój sztuki użytkowej w Zakopanem mieli wpływ również artyści, których przyciągały zarówno góry, jak też względna swoboda wymiany myśli i poglądów, która tutaj jakoś mniej rzucała się w oczy zaborcom. Przywozili ze sobą idee łączenia sztuki i użyteczności w przedmiotach codziennego użytku. Tworzyli stowarzyszenia (np. „Sztuka Podhalańska”) i warsztaty („Kilim”, „Tarkos”), w których zajmowano się np. wytwarzaniem dekoracyjnych tkanin. Artyści miejscowi i przyjezdni w swoich pracowniach chętnie łączyli sztukę z rzemiosłem, wprowadzając także techniki, które nie były na Podhalu tradycyjne (jak ceramika).

Zdarzało się, że zamieszkujący tu twórcy ze swoich domów czynili modelowe wręcz przykłady łączenia sztuki z użytecznością (np. willa Cicha Karola Kłosowskiego). Także licznie powstające pensjonaty i domy letniskowe często wyposażane były w artystyczne funkcjonalne przedmioty.

Prezentowana różnorodność wyrobów i ich wspólne eksponowanie ma w założeniu nawiązywać do wystaw rzemiosła, które odbywały się w międzywojennym Zakopanem (często w salach Szkoły Przemysłu Drzewnego), na których razem występowały różne rodzaje przedmiotów.

Organizatorzy wystawy przypomną też wytwórnie mniej znane oraz zaprezentują obiekty rzadziej pokazywane, przechowywane w magazynach Muzeum Tatrzańskiego i innych instytucji, w tym muzeów z Warszawy, Poznania, Krakowa, Łodzi, Płocka, Kielc i Sulejówka oraz pochodzące ze zbiorów prywatnych.

Wystawa z założenia ma za zadanie przypomnieć zakopiańskie rzemiosło artystyczne do 1939 roku. Jej bohaterami są same przedmioty i ich twórcy. Celowo pozbawiona jest wartościowania, poszukiwania kontekstów i reinterpretacji tematu, do czego – mamy nadzieję – stanie się podstawą.

Wystawa potrwa od 1 lipca do 1 października 2023 r.

*Informacja prasowa i zdjęcia Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem.