Historię swą piszcie same. Polityka, historiografia i muzealne narracje z perspektywy kobiet
Ustanowienie przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej zbliżającego się roku 2023 Rokiem Aleksandry Piłsudskiej, a także przypadająca niebawem, bo 12 grudnia, 140. rocznica jej urodzin, są okazją do organizacji konferencji naukowej Historię swą piszcie same. Polityka, historiografia i muzealne narracje z perspektywy kobiet (7-8 grudnia).Wydarzenie inaugurujące Rok Aleksandry Piłsudskiej odbędzie się w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, czyli w miejscowości szczególnie jej bliskiej. To tutaj w styczniu 1921 r. Aleksandra – wówczas jeszcze Szczerbińska – zakupiła dom letniskowy oraz dwie działki. Tutaj został wybudowany dworek Milusin, w którym Piłsudscy spędzili najszczęśliwsze lata, a dziś ich dom rodzinny jest sercem kompleksu muzealnego i największą pamiątką materialną po najsłynniejszej familii II RP.
Konferencja poświęcona kobiecej aktywności na przestrzeni ostatniego stulecia jest organizowana, by inspirować do refleksji i dyskusji. Temat historii kobiet jest od dawna przedmiotem namysłu naukowego i coraz częściej staje się także elementem debaty publicznej. Uzyskanie przez Polki praw wyborczych w 1918 r. to jedno z najchętniej przypominanych osiągnięć związanych z odrodzeniem Rzeczpospolitej Polskiej, które jednak stanowiło jedynie formalny początek drogi kobiet do szerszego ich udziału w życiu publicznym: aktywności politycznej, czy zawodowej. Konferencja będzie poświęcona obecności Polek–obywatelek w przestrzeni publicznej II RP, wyzwaniom przed nimi stojącym i efektom ich aktywności. Zostaną przywołane przykłady biografii kobiet zaangażowanych w polską politykę, a także aktywność małżonek przywódców państwowych w krajach sąsiadujących z Polską, aby na tym tle ukazać rolę i pozycję Aleksandry Piłsudskiej. Jak środowiska kobiece – mające świadomość swych dokonań oraz potrzebę utrwalania własnej historii – konstruowały opowieść o swojej przeszłości, o aktywnościach społecznych i obywatelskich, o udziale w pracach niepodległościowych oraz wkładzie w kształtowanie nowoczesnych struktur państwa? Uczestnicy konferencji zastanowią się także nad obecnością kobiet w ówczesnych i współczesnych narracjach muzealnych.
A kim była gospodyni dworku Milusin i osoba, której rok inauguruje konferencja? Matką ukochanych córek Wandy i Jadwigi oraz żoną, która większość życia poświęciła wspieraniu męża w pracy i służbie. Aleksandra po śmierci Piłsudskiego została kustoszką jego pamięci i pamiątek po nim. Misję kontynuowały córki i wnuki, po wielu latach doprowadzając do utworzenia, w partnerstwie z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. W
muzeum można dziś oglądać na wystawie stałej „Dla Rzeczypospolitej. Józef Piłsudski 1867–1935” rodzinne pamiątki i przedmioty osobiste Marszałka – między innymi te, które to właśnie Aleksandra uchroniła dla kolejnych pokoleń. Jednak sama Aleksandra pozostaje w cieniu męża, a jej liczne osobiste zasługi wydają się mało znane. Przecież „Ola” była też bojowniczką niepodległości, konspiratorką, komendantką służby wywiadowczej Legionów Polskich, działaczką społeczną, a później zaangażowaną w wiele inicjatyw obywatelskich panią Marszałkową. Mimo to Aleksandra Piłsudska nie doczekała się pomnika, a ulica i szkoła jej imienia znajdują się „tylko” w jej rodzinnych Suwałkach. Tymczasem działalność Aleksandry pokazuje, że doskonale zdawała sobie sprawę, iż kobiety same powinny zająć się dokumentowaniem i upamiętnianiem swoich dokonań. Jako Marszałkowa zainicjowała m.in. spisywanie wspomnień uczestniczek walk o niepodległość z lat 1910–1918, wydanych następnie w dwóch tomach: „Wierna służba” oraz „Służba Ojczyźnie”. Dzięki jej inicjatywie ustanowiono Krzyż i Medal Niepodległości przyznawany osobom, które nie tylko bezpośrednio brały udział w walce zbrojnej, ale – jak wiele kobiet – angażowały się w służbę i pracę na rzecz niepodległości RP w inny sposób. Działalność Aleksandry na wielu polach życia społeczno-obywatelskiego nadal wydaje się być mało znana i niedoceniana, dlatego Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku w ramach Roku Aleksandry Piłsudskiej planuje popularyzować wiedzę o zasługach patronki 2023 roku. Rozpoczynamy od zaproszenia na konferencję naukową o polityce II RP, historiografii i muzealnych narracjach z perspektywy kobiet – zachęcamy do osobistego udziału lub śledzenia transmisji online na muzealnym kanale YouTube.
PROGRAM KONFERENCJI Historię swą piszcie same (7-8 grudnia 2022 r.)
DZIEŃ I – Sala Paderewskiego, I piętro
9.00 – 9.30 Rejestracja uczestniczek i uczestników
9.30 – 10.00 Otwarcie konferencji
dr Robert Andrzejczyk, dyrektor Muzeum
mgr Agnieszka Kaczmarska, komitet organizacyjny konferencji, Dlaczego historia kobiet
w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku?
10.00 – 10.40 Wykład wprowadzający, dr hab. Joanna Dufrat, Kobiety w II Rzeczpospolitej w walce o polityczną podmiotowość
10.45 – 12.15 Kobiety u boku przywódców państw w Europie Środkowej
w dwudziestoleciu międzywojennym. Oficjalne role a działalność i sprawczość małżonek oraz córek polityków
dr Mariusz Kolmasiak, Rola Aleksandry i Józefa Piłsudskich w powstaniu i działalności Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa”
dr Kamila Cybulska, Odznaczenia Krzyżem i Medalem Niepodległości działaczek Ligi Kobiet
w II RP
dr Angelique Leszczawski-Schwerk, First Ladies-Women of politicians. Women of politics
in the Weimar Republic
dr Tomas Pavlicek, Alice Masaryková jako polityczna współpracowniczka ojca
Moderacja: dr Iwona Dadej
12.15 – 12.30 Przerwa kawowa
12.30 – 14.15 Regionalne i lokalne zaangażowanie polityczne kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym
dr Paweł Parys, Kobiety w powstaniach śląskich
dr Ludwika Majewska, Zaangażowanie kobiet na rzecz zwiększenia ich roli w życiu publicznym w Piotrkowie Trybunalskim w latach 1918-1939
dr Anna Zielińska-Fedoruk, Studium gdańskich przypadków. Kobiety w Wolnym Mieście Gdańsku (online)
dr Mateusz Ratyński, Kobiety w ruchu ludowym
dr hab. Alla Shvets, Women Movement in interwar period Ukraine
Moderacja: prof. Anna Landau-Czajka
14.15 – 15.15 Przerwa
15.15 – 16.45 Zaangażowanie i sprawczość kobiet – ujęcia biograficzne
Marianna Zakrzewska, Halina Krahelska (1886-1945): czerwona droga polskiego feminizmu
dr hab. Agnieszka Cieślik, Informacja własna z Berlina. Maria Męcińska jako korespondentka zagraniczna
dr hab. Natalia Mysak, „Kobieta jest człowiekiem i ma prawo do wolnego, niezależnego życia”: działalność publiczna i polityczna Ołeny Kysiłewskiej
dr hab. Iryna Matiash, Nadiya Surovtseva: pierwsza kobieta w kierownictwie ukraińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Moderacja: dr Anna Nowakowska-Wierzchoś
16.45 – 17.00 Przerwa kawowa
17.00 – 17.30 Historie, teksty, narracje: historiografia w perspektywie płci
dr hab. Weronika Bednarczuk, Literatura zaangażowana w przestrzeni publicznej – pisarki
i aktywizm polityczny w II RP – przykład zwolenniczek prawicy (online)
mgr Anna Wardzińska, Zofia Zawisza-Kernowa i jej działalność polityczno-publicystyczna
w okresie międzywojennym
Moderacja: dr hab. Dobrochna Kałwa
17.30 – 18.15 Dyskusja i podsumowanie
DZIEŃ II – Salonik, parter
10.00 – 11.30 Polityki pamięci i strategie upamiętniania
dr hab. prof. UAM Iwona Chmura-Rutkowska, dr hab. prof. UAM Edyta Głowacka-Sobiech, Praktyki pamięci i strategie upamiętniania pierwszych naukowczyń uniwersytetu w Poznaniu
dr Małgorzata Tkacz-Janik, Niemożliwe rekonstrukcje, czyli upamiętnianie Górnoślązaczek (przypadek Elżbiety Korfanty)
mgr Dorota Zawacka-Wakarecy, Gen. prof. Elżbieta Zawacka – Kustosz Pamięci Narodowej
mgr Kamila Zimoń, Pierwsza oficer Policji Państwowej w II RP Stanisława Paleolog – formy
i czas jej upamiętniania
Moderacja: dr hab. prof. IH PAN Katarzyna Sierakowska
11.30 – 11.45 Przerwa kawowa
11.45 – 13.00 Muzealne narracje w okresie międzywojennym
dr Iwona Dadej, Kustoszki i pracownice muzeów – ich wpływ na narrację historyczną
i politykę wystawienniczą w II RP
dr Anna Nowakowska-Wierzchoś, Muzeum Zasłużonych Polek we Lwowie (1929-1939) jako przykład kobiecych strategii muzealnych
mgr Lyana Mytsko, New History of Lviv Municipal Art Center in rooms of The Museum
of Distinguished Polish Women
Moderacja: mgr Agnieszka Kaczmarska
13.00 – 13.45 Historia kobiet we współczesnych narracjach muzealnych (część I)
mgr Sławomir Paszkiet, Wpływ rodziny Marii Skłodowskiej-Curie na kształtowanie wizerunku noblistki w Polsce
mgr Sara Herczyńska, Herstorie domów-muzeów
dr Izabela Desperak, Muzea i kobiety. Wzajemne oddziaływanie muzeów i herstorycznych NGOsów na przykładzie działalności Łódzkiego Szlaku Kobiet
Moderacja: mgr Małgorzata Basaj, dr Iwona Dadej, dr Anna Nowakowska-Wierzchoś
14.00 – 15.00 Przerwa
15.00 – 16.00 Historia kobiet we współczesnych narracjach muzealnych (część II)
mgr Pamela Leończyk, Karolina Pluta, Nieopowiedziane historie – o potencjale pracy teatralnej w muzeum na przykładzie spektaklu „Piłsudska: Unmuted”
dr Joanna Hytrek-Hryciuk, Przywrócona. Jadwiga Nowak-Jeziorańska w kontekście działań edukacyjnych i wystawienniczych Muzeum Pana Tadeusza i Zakładu Narodowego
im. Ossolińskich we Wrocławiu
mgr Magdalena Zych, mgr Dorota Majkowska-Szajer, POWERBANK/siła kobiet – wystawa
w 111-lecie powstania Muzeum Etnograficznego w Krakowie
Moderacja: mgr Małgorzata Basaj, dr Iwona Dadej, dr Anna Nowakowska-Wierzchoś
16.00 – 17.00 Dyskusja końcowa, podsumowanie obrad
Organizatorzy:
Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku
Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego
Realizatorki projektu badawczego NPRH „Patriotki jutra?”
0 KOMENTARZY