Realizowany od 2017 roku dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego projekt pn. „Modernizacja Muzeum Archeologicznego w Wiślicy jako Oddziału Muzeum Narodowego w Kielcach wraz z otoczeniem w celu zabezpieczenia i ochrony unikatowych obiektów dziedzictwa narodowego” objął modernizację m.in. XIV-wiecznej Bazyliki, Domu Długosza oraz Misy Chrzcielna z IX wieku. W ramach zadania utworzono jedną ścieżką turystyczną, łączącą Pawilon Archeologiczny oraz podziemia pod Bazyliką, dzięki czemu powstał wyjątkowy szlak obejmujący najważniejsze wiślickie zabytki. W muzeum wykorzystano najnowsze techniki wizualizacji obiektów, cyfrowe rekonstrukcje 3D, laserowe hologramy, mapping oraz ruchome lunety z aplikacją VR. Dzięki tym rozwiązaniom zwiedzający mogą zobaczyć m.in. animację budowy bazyliki romańskiej i jej transformacji w kolegiatę czy trójwymiarowe modele budowli i przedmiotów używanych przez naszych przodków od IX do XVI wieku.

Koszt projektu modernizacji muzeum w Wiślicy wyniósłprawie 28 mln zł, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w dyspozycji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – ponad 19 mln zł.

Muzeum Archeologiczne w Wiślicy

Wiślica należy do najstarszych miejscowości w Polsce, w której odkryto ślady osadnictwa z drugiej połowy IX w. Jako jedna z niewielu jest objęta całkowitą ochroną konserwatorską. Została wyróżniona prestiżowym tytułem Pomnika Historii.Zmodernizowane Muzeum Archeologiczne w Wiślicy od 2017 r.jest oddziałem Muzeum Narodowego w Kielcach. Zwiedzanie placówki rozpoczyna się od nowoczesnego pawilonu, w którym można podziwiać pozostałości kościółka św. Mikołaja z XI wieku– jednej z najwcześniejszych świątyń z tzw. serii kupieckiej, ulokowanej bezpośrednio przy ważnym szlaku handlowym, biegnącym od Pragi na Ruś Kijowską.

W pierwszej sali prezentowane są artefakty archeologiczne m.in. ceramiczne naczynia. Dodatkowo na 19-metrowym ekranie wyświetlany jest film opowiadający historię średniowiecznego grodziska w Wiślicy. Ekran jest transparentny, przez co wciąż możliwe jest oglądanie pozostałości fundamentów zabytkowej świątyni, przechodząc przez Plac Solnyobok budynku muzeum. Następnie trasa prowadzi do podziemia współczesnej bazyliki, która skrywa relikty dwóch świątyń romańskich. Pierwszy z kościołów został ufundowany przez księcia Henryka Sandomierskiego około połowy XII w. W jego krypcie znajduje się jeden z najcenniejszych na świecie przykładów sztuki romańskiej – ornamentowana posadzka, tzw. płyta orantów fundacji Kazimierza Sprawiedliwego.Druga kolegiata romańska fundacji biskupów krakowskich powstała w XIII w. Z tej trójnawowej świątyni przetrwała jedynie posadzka wykonana z emaliowanych płytek ceramicznych bogato zdobionych przedstawieniami rozet i fragmentarycznie zachowane mury.

W Muzeum prezentowanych jest wiele unikatowych zabytków wśród nich m.in. srebrne zausznice, które mocowane do opasek stanowiły element ozdoby kobiecej głowy. Zausznice odkryto podczas badań na Regii (grodzisku wiślickim), datowane są na przełom IX i X w. Zwiedzając muzeum, można podziwiać także zabytki z dawnych świątyń romańskich m.in. relief głowy lwa, tympanon przedstawiający dwa gryfy, skarby monet wczesnośredniowiecznych oraz średniowieczną biżuterię.W trakcie prac archeologicznych wokół bazyliki odkryto również płytę nagrobną z rytem herbu Ostoja. Jest to prawdopodobnie najstarszym ryt tego herbu odnaleziony na ziemiach polskich.

Dni otwarte w Muzeum Archeologicznym w Wiślicy zaplanowano na 2 i 3 lipca.

Prezentacja efektów realizacji projektu „Pałac w muzeum, Muzeum w Pałacu” w Muzeum Narodowym w Kielcach

Projekt „Pałac w muzeum, Muzeum w Pałacu. Ochrona, zachowanie i udostępnianie na cele publiczne zabytków ruchomych i nieruchomych o znaczeniu ogólnopolskim” był realizowany w latach 2017-2021w ramach nadzorowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Jego wartość wyniosła ponad  21,5 mln zł, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w dyspozycji ministra kultury i dziedzictwa narodowego – prawie 15 mln zł.

W ramach projektu przeprowadzone zostały prace konserwatorskie i remont elewacji, które objęły:

• konserwację XVII wiecznego sgraffita i loggii wejściowej w tym filarów, balustrad, sklepienia i okazałych herbów znajdujących się nad poszczególnymi łukami loggii, a także zrekonstruowanie figur posłów szwedzkich i moskiewskich na elewacji frontowej Dawnego Pałacu Biskupów Krakowskich;
• konserwację polichromii ścian w Sali Portretowej. Objęła ona XVII-wieczny temperowy fryz portretowy, sceny w pasie nadokiennym, XIX-wieczne portrety biskupów w technice olejnej oraz iluzjonistyczne portale;
• konserwację stropu ramowego „Pożar Troi” w Apartamencie Senatorskim – ostatniego ze stropów ramowych w kieleckim pałacu. Obejmowała ona nie tylko odnowienie obrazów i złoconych ram, ale także przygotowanie konstrukcji i zabezpieczenie obiektu przed zagrożeniami zewnętrznymi;
• nową aranżację Galerii Malarstwa Polskiego i Europejskiej Sztuki Zdobniczej. Prace objęły stworzenie nowoczesnej i spójnej aranżacji, akcentującej zabytkowy charakter wnętrz XVIII-wiecznego skrzydła pałacu. W zakresie malarstwa było to poszerzenie prezentacji twórczości artystów odgrywających ważną rolę w historii malarstwa polskiego, związanych z regionem – Rafała Hadziewicza, Franciszka Kostrzewskiego, Józefa Szermentowskiego i Władysława Maleckiego. W obrębie rzemiosła artystycznego szczególnie wyeksponowano ceramikę ćmielowską. Ponadto ekspozycję poszerzono o prezentację sztuki współczesnej do lat 70. XX wieku. Dzięki tej zmianie, swoje miejsce w Galerii znalazło po raz pierwszy malarstwo nieprzedstawiające -abstrakcja geometryczna i taszystowska oraz sztuka opticalartu;
• konserwację dwóch tapiserii z kolekcji Muzeum Narodowego w Kielcach: „Bitwa nad Granikiem” według kartonu Charlesa le Bruna (Manufacture des Gobelins (?), Francja 1. poł. XVIII w.) oraz „Triumf Ateny – opiekunki pokoju i sztuk pięknych nad bogiem wojny Aresem” (Flandria, Bruksela, warsztat Urbana Leyniersa, autorzy kartonu Jan van Orley i Augustyn Coppens, ok. 1732 r.).

Źródło: MKiDN

Fot. Danuta Matloch