Monety, banknoty i pieczęcie na Pomorzu służyły w przeszłości jako środki płatnicze lub uwierzytelniające dokumenty. Obecnie nie są już wykorzystywane w ten sposób – nie oznacza to, że całkowicie straciły swoją wartość. Dzięki dokładnemu, drobiazgowemu wykonaniu, prezentowaniu określonych symboli i bogatej warstwie wizualnej pozostały istotnym źródłem wiedzy na temat minionych czasów. Ekspozycja stała w oddziale Muzeum Narodowego w Szczecinie – Muzeum Tradycji Regionalnych pozwala ludziom i przedmiotom przejrzeć się w zwierciadle przeszłości.

„Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci” to numizmatyczna, a właściwie: numizmatyczno-sfragistyczna wystawa prezentująca rozmaite zabytki sprzed wieków. Podzielono ją na trzy części tematyczne znajdujące się w trzech oddzielnych salach. Pierwsza poświęcona została przestrzeni miejskiej od XIII do XIX wieku. Eksponaty stanowią świadectwo sytuacji społecznej, gospodarczej, religijnej i politycznej miasta. Pieczęci należące niegdyś przede wszystkim do cechów rzemieślniczych oraz władz i urzędów miejskich zostały zestawione z obiektami, które tworzą kontekst historyczny, co ułatwia zwiedzającym umiejscowienie oglądanych przedmiotów w określonych realiach, współczesnych ich twórcom.

Ekspozycja w następnej sali skupia się na przybliżeniu zwiedzającym pewnego epizodu z historii Pomorza Zachodniego, w którym monety i banknoty miały swój udział. W wyniku wybuchu pierwszej wojny światowej pojawiły się problemy takie, jak brak bilonu – wprowadzono więc pieniądz zastępczy. W obiegu pojawiły się więc bony, tak zwane notgeldy, a z czasem także monety rozpowszechniane przez osoby i samorządy nie uprawnione do prowadzenia tego typu działalności. Od pieniędzy oficjalnych różniły się niemal wszystkim – kształtem, wymiarem, materiałem i sposobem wykonania. Noszą one znamiona historii i indywidualności lokalnej, w związku z czym stanowią dzisiaj istotne źródło ikonograficzne.

Ostatnia z sal prezentuje jedną z ról pełnionych przez monety – tym razem nie płatniczą. Mają one służyć przekazywaniu informacji na temat mennictwa pomorskiego. W tym samym pomieszczeniu zwiedzający mogą znaleźć skarb – a nawet dwa. Są to największe, bo zawierające około 5,5 tysiąca monet depozyty znajdujące się w Dziale Numizmatyki. Późnośredniowieczny skarb denarów z Pyrzyc i nowożytny skarb podwójnych szelągów z Choszczna przetrwały razem z fragmentami glinianych naczyń, w których są obecnie eksponowane. Oba zostały odkryte przypadkowo, podczas prac ziemnych, a dzisiaj należą do najbardziej interesujących obiektów na wystawie.

Pieczęcie miały zabezpieczać i pomagać w identyfikacji. Pieniądz emitowano w celach użytkowych, ale również kolekcjonerskich, tworzonych we współpracy z wybitnymi grafikami. Z tych przedmiotów znajdujących się w Muzeum Tradycji Regionalnych w Szczecinie, często opatrzonych godłem Gryfitów, można wyczytać wiele na temat historii Pomorza – ludzi, którzy tutaj żyli i sytuacji, w których byli stawiani. Prezentowanym stemplom i talarom towarzyszą szczegółowe tablice informacyjne pozostające do dyspozycji zwiedzających. Przedmioty znajdujące się kiedyś w obiegu, służące wielu ludziom o różnych statusach społecznych odpoczywają w gablotach po latach ciężkiej pracy. Na wystawie nie ma luster – a jednak ekspozycja faktycznie jest zwierciadłem pomorskiej historii.

(fot. Autorka)