Po raz pierwszy od momentu odbudowy Zamek Królewski w Warszawie prezentuje stałą ekspozycję militariów. Od czasów późnego średniowiecza poprzez wiek XVI, XVII i XVIII Zamek jako siedziba książąt mazowieckich a potem królów polskich był w posiadaniu broni białej, palnej i uzbrojenia ochronnego. Jak każda twierdza był przygotowany na odparcie przeciwnika. Do tego celu służyła prosta broń zwykłych żołnierzy, ale i bardziej zbytkowne uzbrojenie, dworzan, królewskich oficerów, a także samych władców. Historia Zamku w XVII wieku pokazuje, iż losy twierdzy nieodłącznie związane są z uzbrojeniem i jego praktycznym użyciem. Obok przeznaczenia wojennego broń i zbroje pełniły także funkcje ceremonialne, paradne, dekoracyjne, obyczajowe i pojedynkowe. Broń była także nieodłącznym elementem stroju władcy, rycerza i szlachcica. Wpisywała się w kanon epoki średniowiecza i epoki nowożytnej.     

Eksponaty pochodzą ze zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie, Fundacji Ciechanowieckich, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Muzeum Pałacu  Króla Jana III w Wilanowie oraz kolekcji prywatnych. Na kolekcję składa się interesujący zbiór broni białej, palnej i uzbrojenia ochronnego z XVII i XVIII stulecia. W  śród nich zdecydowane należy wyróżnić unikatowy rapier typu pappenheimer z motywem ukoronowanego orła, pierwszą parę pistoletów, jaka  opuściła  Królewską Manufakturę Broni Palnej w Kozienicach. Są to jedyne egzemplarze pistoletów kozienickich na świecie. W kolekcji Zamek posiada także dwie piękne szable husarskie oraz karacenę z okresu wiedeńskiego.  Za największymi zwycięstwami militarnymi jakie osiągnęła Rzeczpospolita Obojga Narodów, stoją wspaniali dowódcy, bitni żołnierze i oręż, który Zamek Królewski w Warszawie ma okazję prezentować.

Militaria eksponowane będą w specjalnie zamówionych gablotach wykonanych przez firmę Vitrum. Gabloty spełniają wszelkie normy ministerialne i konserwatorskie związane z bezpieczeństwem oraz sposobem przechowywania eksponatów. Zamówienie tego typu gablot jak i powstanie ekspozycji stało się możliwe dzięki pomocy mecenasa Zamku Królewskiego w Warszawie – spółki państwa KGHM Miedź.

Wyeksponowanie militariów zamkowych związane jest ze specjalnym projektem, którego celem jest zgromadzenie uzbrojenia z epok późnego średniowiecza, epoki nowożytnej, oraz epoki napoleońskiej. Po raz pierwszy w dziejach odbudowanego Zamku zgodę na realizację stałej ekspozycji militariów  dał prof. Wojciech Fałkowski, który jako historyk nie stroni od wojennej historii Zamku Królewskiego. Projekt jest realizowany przez bronioznawcę i historyka wojskowości pracownika Zamku dr Tomasz Mleczka. Całość przedsięwzięcia zajmie kilka najbliższych lat, gdyż budowanie kolekcji może być oparte tylko na eksponatach najwyższej klasy.

(opr. na podstawie materiałów Zamku Królewskiego w Warszawie)