Złoto – cudowny metal znany od czasów najdawniejszych. Wszelkie wyrabiane z niego przedmioty (zwłaszcza biżuteria) budzą zachwyt i stają się obiektami pożądania. Z pewnością na wszystkim fanach tego kruszcu, duże wrażenie zrobi ekspozycja znajdująca się w Muzeum Złota w Bogocie.

Historia zbiorów sięga 1939 roku. Wówczas to w Sali Posiedzeń Rady Banku Republiki udostępniono zwiedzającym pierwsze eksponaty. Warto wspomnieć, że samo muzeum zostało założone i jest finansowane przez kolumbijski bank. Stąd pełna nazwa: Museo del Oro del Banco de la República.

Obecnie, odnowiony w 2008 roku, gmach muzealny zajmuje 7 pięter.

Jednym z pierwszych eksponatów było Poporo Quimbaya. To złote naczynie powstało ok. 300 roku i przeznaczone było na liście koki, które żuto podczas ceremonii religijnych. Banco de la República nabyło je w 1939 roku co zapoczątkowało projekt ochrony zabytków sztuki złotniczej kultur prekolumbijskich. Obecnie w muzeum znajduje się ponad 36 tys. eksponatów (z tego 33 tys. to wyroby złotnicze).

Wystawa stała rozpoczyna się na drugim piętrze. Pierwsza część przybliży wam społeczeństwa kultur prekolumbijskich, które rozwijały się na terenie dzisiejszej Kolumbii. Zobaczycie prace złotników wywodzących się z ludów: Taironi, Quimbaya, Calima, Sinú, Tolima, Chibcha-Muisca.

Druga część traktuje o obróbce metali, a także pokazuje techniki wydobycia złota oraz jego późniejszego przetwarzania. Jedną z najbardziej rozpowszechnionych metod było kucie. Rzemieślnicy najpierw formowali metal na kształt blachy. Do tego celu używali dłut oraz kamiennych młotków. Później z tej blachy wycinali pożądany kształt i ozdabiali ornamentami. Jednak (jeśli chodzi o metody odlewnicze) artyści kultur prekolumbijskich najczęściej stosowali metodę wosku traconego. Na początku powstawał konkretny wzór z wosku. Następnie oklejano go gliną, a do środka wlewano płynne złoto, które zastępowało woskowy model. Na niektórych wyrobach zachowały się odbite linie papilarne złotników. Widząc je, konkwistadorzy myśleli, że rzemieślnicy złote przedmioty kształtowali we własnych dłoniach.

Wchodząc na trzecie piętro zagłębicie się w świecie wierzeń, magii oraz rytuałów. Dowiecie się jak cywilizacje prekolumbijskie postrzegały wszechświat. Ważną rolę odgrywało tutaj złoto. Było ono utożsamiane ze słońcem przynoszącym urodzaj oraz boskim pochodzeniem władcy. To piętro przypomina prawdziwy skarbiec. W gablotach ujrzycie misternie wykonane pektorały, przedmioty ceremonialne, ozdoby, niezliczone figurki wodzów, zwierząt, bogów.

Kolejna sala poświęcona jest składaniu ofiar, co odgrywało bardzo ważną rolę w wierzeniu Indian. Komunikacją z bogami zajmowali się szamani i kapłani, którzy z kosztowności składali im dary (najczęściej na dnie jezior, szczytach gór czy w jaskiniach). Wiązało się to z tym, iż wierzono, że pozyskany od natury kruszec musi wrócić do miejsca swojego pochodzenia. To miało zagwarantować równowagę we wszechświecie. We wspomnianej sali najważniejszym eksponatem jest Tratwa Muisca. Umiejscowiona w przyciemnionym pomieszczeniu odnosi się do legendarnej krainy pełnej złota – El Dorado.

Otóż Indianie Muisca składali ofiary bogini wody Chie na jeziorze Guatavity. Kiedy rządy obejmował nowy władca to wówczas wszyscy uczestnicy ceremonii wypływali na tratwie na środek jeziora. Monarcha obmywał się ze złotego pyłu (el dorado tłumaczy się jako ozłocony) i jako ofiarę wrzucał w wodne odmęty kosztowności. Później konkwistadorzy wielokrotnie próbowali osuszać jezioro w poszukiwaniu skarbów. Natomiast w 1969 roku rolnicy odnaleźli wspomnianą złotą Tratwę Muisca, która przedstawia stojącego na niej wodza w otoczeniu kacyków.

Zwiedzanie muzeum zakończycie w owalnej, zaciemnionej sali. Tutaj pośród wypełniających przestrzeń dźwięków usłyszycie pieśni intonowane przez kapłanów. Następnie rozbłyskujące powoli światła pozwolą dostrzec waszym oczom ściany obłożone złotem oraz szmaragdami. Poczujecie się jak uczestnicy magicznego rytuału.

***

Praktycznie:

• W Polsce też mamy Muzeum Złota. Znajduje się w Złotoryi, gdzie wydobywano ten kruszec.
• Muzeum w Bogocie otwarte jest od wtorku do niedzieli. Dokładne godziny znajdziecie na stronie internetowej.

(fot. Autorka)