Galeria w budynku monachijskiego ratusza od 1979 r. jest miejscem wystaw, głównie sztuki współczesnej. Cały budynek charakteryzuje się neogotyckim stylem, ale pięcionawowa sala z kolumnami i przeszkloną kopułą posiada sznyt nowoczesnej przestrzeni ekspozycyjnej. Przez większą część roku miejski referat kultury zarządza galerią, natomiast raz do roku referat ds. planowania miasta przejmuje organizację wystawy[1]. Wówczas poruszane są tematy związane z urbanistyką i różnymi aspektami życia w mieście. Centralna lokalizacja, długie godziny otwarcia i darmowy wstęp z pewnością są udogodnieniami, które mają zaktywizować mieszkańców do przyjścia i umożliwić im zapoznanie się z polityką miasta. Tegoroczna wystawa nosi tytuł Hingeschaut: Baukultur in München, który należy rozumieć jako zachęcenie do przyjrzenia się kulturze budowlanej (Baukultur).

Autorzy skonstruowali wystawę wokół kilku pytań, które wzbudzają powszechne dyskusje, m.in. czym w ogóle jest kultura budowlana? W jaki sposób traktować dziedzictwo architektoniczne? Jak bardzo ekstrawaganckie mogą być nowe inwestycje? W jaki sposób rozwijać miasto, by nie straciło swej tożsamości? Są to z pewnością zagadnienia bliskie wszystkim urbanistom i osobom, którym zależy na sensownym rozwoju tkanki miejskiej. Celem wystawy jest zatem przedstawienie warunków, w obrębie których można w Monachium kształtować przestrzeń, ale również zachęca do samodzielnego obserwowania otoczenia i wyrobienia sobie własnej opinii na temat podejmowanych decyzji i inwestycji[2].

Plan Monachium z flagami. Fot. W. Pokojska

Ekspozycja została wykonana w obecnie dość często spotykany sposób, czyli na prostych, drewnianych płytach umieszczono fotografie oraz plansze opisujące poszczególne zagadnienia. Ponadto w centrum wystawy znajduje się mapa Monachium oraz tablica, na której można umieścić swoje przemyślenia. Zwiedzający mogą zaangażować się w wystawę wbijając w mapę niewielkie szpilki z flagami. Od koloru flagi zależy jakiego rodzaju miejsce chcemy zasygnalizować: miejsca ulubione w mieście, okolice warte odwiedzenia, ale również te wymagające interwencji, nieprzyjemne. Całość uzupełnia kilka stanowisk multimedialnych oraz szereg publikacji i raportów do zabrania.

Kreatywnym pomysłem, a jednocześnie pracą domową dla zwiedzających, są pocztówki, na których powtórzone są figury geometryczne znajdujące się również na plakatach i wystawie. Po „wypchnięciu” ich z kartki uzyskujemy kadr, za pomocą którego powinniśmy chwytać obrazy miasta. Uwieczniać i udostępniać można je w mediach społecznościowych za pomocą #baukulturmuc.

Mimo prostej formy, wystawa jest niezwykle angażująca i w zdecydowany sposób pozwala poszerzyć wiedzę odnośnie współczesnej urbanistyki – nie tylko monachijskiej, choć na jej przykładzie. Zdaje się, że trafnym określeniem opisującym ekspozycję jest „szczera”, ponieważ ewidentny jest jej tymczasowy charakter; nie wychodzi poza postawione cele, ale zachęca do dalszej samodzielnej eksploracji tematu; przemawia do szerokiej publiczności, bez poczucia nadmiernego uproszczenia. Ponadto sygnalizowane są również problemy i dylematy, różne ograniczenia.

Tablica na notatki i opinie gości. Fot. W. Pokojska

Za największą zaletę wystawy uważam właśnie jej walory edukacyjne skierowane do dorosłych. Dzięki niej władze miasta mają szansę wyjaśnić, dlaczego niektóre projekty są zatwierdzane, a inne nie; w jaki sposób architekci przygotowują swoje prace, jakie kryteria są decydujące; jak wygląda planowanie przestrzeni, jakie zmienne są brane pod uwagę w tym procesie; jak wyglądają zmiany demograficzne itd. Wszystko to bez niepotrzebnego brnięcia w fachowy żargon, który niewiele wniesie do dialogu z pozostałymi użytkownikami miasta. Im z kolei wystawa pokazuje ile przemyśleń, etapów, aspektów, procesów itp. odbywa się w tle, bowiem decyzje i inwestycje miejskie to nie fanaberie włodarzy, ale świadome kierowanie przyszłością aglomeracji, a tym samym wpływanie na jakość życia setek tysięcy ludzi.

[1] www.muenchen.de/rathaus/Stadtverwaltung/Kulturreferat/Museen-Galerien/Rathausgalerie.html [odczyt: 26. 01. 2019].

[2] www.muenchen.de/rathaus/Stadtverwaltung/Referat-fuer-Stadtplanung-und-Bauordnung/Veranstaltungen/Zukunft-findet-Stadt/2019.html [odczyt: 26. 01. 2019].