Niezaprzeczalnym liderem, jeśli chodzi o powierzchnię wystawową oraz liczbę zbiorów w Wiecznym Mieście, jest Rzymskie Muzeum Narodowe znajdujące się przy majestatycznym Piazza della Repubblica. Co ciekawe, nie mieści się ono w jednym gmachu, a stanowi kompleks trzech obiektów znajdujących się na terenie Term Dioklecjana oraz w ich bliskim sąsiedztwie. Muzeum obejmuje  część antycznych Term, Pałac Massimo, Pałac Altemps oraz Kryptę Balbi. Zostało założone w 1889 roku jako jedno z głównych ośrodków kulturalnych zjednoczonych Włoch i miało na celu popularyzować artystyczne dziedzictwo stolicy.

Muzeum Narodowe w Rzymie – Palazzo Massimo alle Terme (zrekonstruowane freski)

Warto zauważyć, że starożytne Termy Dioklecjana same w sobie są zabytkiem najwyższej klasy, pochodzącym z III w. n.e. Jako monstrualny obiekt użyteczności publicznej, mieszczący nawet do 3 tysięcy osób, doskonale przetrwał próbę czasu, a jego odrestaurowanie pozwoliło na dostosowane go do pełnienia roli muzeum. O ogromie łaźni cesarskich niech świadczy również fakt, że w 1563 roku duża część kompleksu została zaadaptowana na Bazylikę Matki Bożej Anielskiej i Męczenników, według projektu Michała Anioła (para współczesnych drzwi wejściowych została zaprojektowana przez Igora Mitoraja). Sale muzealne w Termach Dioklecjana obejmują: Muzeum pisemnej komunikacji Rzymian, Muzeum Proto-historii ludów łacińskich, Muzeum Wirtualne oraz przepiękny ogród obramowany krużgankami, również projektu Michała Anioła. Pokoje oznaczone numeracją od I do IX to wystawy stałe, natomiast sale X-XII przeznaczone są do wystaw czasowych. Wystawy stałe obejmują obiekty i artefakty znalezione na terenie łaźni cesarskich oraz w innych budynkach użyteczności publicznej na terenie Rzymu, w tym świątyń i katakumb. Zobaczymy więc antyczne sarkofagi oraz starożytne rzemiosło artystyczne i przedmioty codziennego użytku. W południowo-zachodnim krańcu kompleksu łaźni dotrzemy do Ośmiobocznej Auli, w której podziwiać możemy doskonale zachowane antyczne rzeźby, a w szczególności posąg Afrodyty z Cyreny.

Dyskobol, marmur Muzeum Narodowe w Rzymie

Pałac Massimo wybudowany został w stylu neobarokowym w roku 1887 według projektu włoskiego architekta Camillo Pistrucci. Aż do roku 1995 był siedzibą kolegium jezuitów, a obecnie całkowicie pełni funkcję muzeum. Mieści się w nim dział numizmatyki i złotnictwa, ale także bogata wystawa antycznej sztuki z oryginalnymi greckimi dziełami, które już w antyku przywieziono do Rzymu. Znajdziemy tu więc liczne rzeźby, freski, mozaiki, ale także starożytną biżuterię. Wartym uwagi jest przede wszystkim posąg cesarza Augusta przedstawiony jako Pontifex Maximus (najwyższy kapłan w starożytnym Rzymie), ale także kolekcja numizmatów, a wśród nich monety papieskie i Medalion Teodoryka z roku 500 n.e. jak również zrekonstruowane, bajeczne freski z willi Farnesiny zbudowanej w czasach cesarza Augusta w Rzymie.

Kolejnym oddziałem Muzeum Narodowego w Rzymie jest Pałac Altemps, znajdujący się przy jednym z najpiękniejszych placów Rzymu – Piazza Navona, który powstał w  XV wieku. Możemy zobaczyć tu jedną z najbardziej znanych włoskich mozaik – Castel Porziano, a także kolekcję egipską z pięknymi rzeźbami z sanktuariów bóstw orientalnych oraz pokaźnych rozmiarów sarkofag ukazujący bitwę Rzymian z barbarzyńcami (Wielki sarkofag Ludovisi z III w. n. e.).

Głowa słonia – Termy Dioklecjana.

Ostatnim celem zwiedzania Muzeum Narodowego jest Krypta Balbi. To część rozległego kompleksu budynków, który stoi na dziedzińcu teatru Balbo. To duży oddział muzeum z pokaźnym zbiorem artefaktów, dokładnie przedstawiającym zmiany zachodzące w życiu mieszkańców oraz planie urbanizacyjnym i zabudowie miejskiej na przestrzeni wieków – od cesarza Augusta aż do XVI w. Muzeum to pozwoli przenieść się w czasie i przeanalizować burzliwą historię Wiecznego Miasta. Zainaugurowany w 2001 roku kompleks mieści eksponaty z wykopalisk archeologicznych prowadzonych od 1981 roku Wrażenie robi przestronność tego wielopiętrowego budynku, gdzie zauważymy od podszewki, jak zmieniała się architektura Wiecznego Miasta. Pełno tu fresków, płaskorzeźb, ale i artefaktów w postaci monet, ceramiki, czy innych wyrobów rzemiosła i przedmiotów codziennego użytku.

Palazzo Altemps, Muzeum Narodowe w Rzymie – fragment wielkiego sarkofagu Ludovisi, marmur

Muzeum Narodowe w Rzymie to miejsce często pomijane podczas zwiedzania stolicy Włoch. Niesłusznie. Aby poczuć prawdziwy klimat Wiecznego Miasta, trzeba poznać również historię oraz zbiory sztuki, którą tworzyli i kolekcjonowali jego mieszkańcy. Ilość zebranych, unikatowych dzieł sztuki jest we wszystkich oddziałach muzeum wprost oszałamiająca. Aby to wszystko udźwignąć, warto w trakcie zwiedzania zrelaksować się w pieczołowicie zadbanych atriach i ogrodach każdego z oddziałów muzeum.