fot. Włodzimierz Nasiłowski

Twórczość Witolda Gombrowicza. Dla niektórych szkolna zmora kojarzona jedynie z kolejnymi lekturami do przeczytania, a dla innych prawdziwa literacka uczta. Powieść Ferdydurke z jej jakże zaskakującym zakończeniem („Koniec i bomba, a kto czytał ten trąba!”) znają chyba wszyscy. Jeśli jesteście fanami Gombrowicza, cenicie jego dorobek pisarski i akurat będzie na Lazurowym Wybrzeżu to koniecznie odwiedźcie muzeum poświęcone temu artyście. Znajduje się ono w małej miejscowości Vence (nieopodal Nicei), gdzie autor spędził pięć ostatnich lat swojego życia oraz został pochowany na tamtejszym cmentarzu.

fot. Włodzimierz Nasiłowski

Muzeum zostało otwarte stosunkowo niedawno, bo dopiero pod koniec września 2017 roku. Mieści się w wybudowanej w secesyjnym stylu oraz odrestaurowanej Villi Alexandrine. Pochodzi ona z 1911 roku i znajduje się w centrum miasta. Właśnie w tej kamienicy Gombrowicz zajmował 84-metrowe mieszkanie wraz ze swoją partnerką – Ritą Labrosse, którą poślubił na pół roku przed swoją śmiercią. Do dyspozycji mieli całe drugie piętro z trzema pokojami, kominkami oraz balkonami, gdzie zaaranżowano wystawę. Natomiast sam Gombrowicz w swoim Dzienniku 1961-1966 tak pisał o przeprowadzce do Vence:

Zamieszkałam wreszcie w Vence. Miasteczko przyjemne, pięć balkonów, cztery widoki, trzy kominki. Pomiędzy Alpami, wrącymi od światła, morzem niebieszczącym w dali, oraz starożytnymi uliczkami ujmującej mieściny z resztką zamku baronów de Villeneuve et de Vence.

Zwiedzanie zacznijcie już na klatce schodowej (zdobionej urokliwymi malowidłami ściennymi przedstawiającymi stylizowane kwiaty), gdzie z zamieszczonych informacji poznacie historię Villi Alexandrine oraz dowiecie się jak przebiegała jej renowacja.

fot. Włodzimierz Nasiłowski

Na drugie piętro będziecie wspinać się wzdłuż podświetlanych tablic biograficznych, które zostały przytwierdzone powyżej lamperii. To zwięzłe kalendarium życia sporządził sam Gombrowicz we współpracy z Konstantym Jeleńskim (eseistą, publicystą związanym z paryską „Kulturą”).

Cała wystawa opowiada o ostatnim okresie życia i twórczości pisarza, kiedy mieszkał on już we Francji. Zobaczycie kolekcję fotografii, filmów, fragmentów adaptacji teatralnych. Nie zabraknie także cytatów z Dzienników i Testamentu, w których Witold Gombrowicz sam siebie prezentuje odwiedzającym. Natomiast fanów książek oraz literatury ucieszy spora ilość materiałów przeznaczonych do czytania. A wszystko przedstawione w nowoczesnej, multimedialnej formie.

fot. Włodzimierz Nasiłowski

Duże zaskoczenie stanowi mała przestrzeń wypełniona książkami literata. Chociaż jest niewielka, to ustawione lustra pozwalają odczuć jakby była nieskończona. Znajdziecie tam polskie wydania dzieł artysty oraz ich tłumaczenia na języki obce.

W muzeum znajduje się tylko kilka osobistych przedmiotów pisarza. Są to: zegar nabyty w sklepie ze starzyzną (pochodzi z początku XX-wieku), obraz pędzla Kazimierza Głaza powstały podczas pobytu malarza w Vence oraz tapiseria wykonana w nicejskiej pracowni przyjaciół Gombrowicza – Marii Sperling i Józefa Jaremy.

Placówka jest mała i może się w niej zmieść niewielka liczba osób. Natomiast duży plus to piękny widok z okien salonu rozciągający się na okoliczne kamieniczki zatopione w słońcu.

fot. Włodzimierz Nasiłowski

Renowacja została przeprowadzone przez Towarzystwo Przyjaciół Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a nad konserwacją polichromii pracowało około trzydziestu artystów z Polski. Natomiast Francuzi podjęli się prac budowlanych oraz konstrukcyjnych.

[od Redakcji: Remont Villi został zrealizowany w 2017 r. ze środków miasta Vence. Elementy malarskie na plafonach i na elewacji obiektu zostały odrestaurowane przez polskich konserwatorów dzieł sztuki z Towarzystwa Przyjaciół ASP w Warszawie ze środków Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego za Granicą”. Przestrzeń Muzealna Witolda Gombrowicza, według koncepcji artystycznej Jolanty Pol i Adama Orlewicza (Nowy motyw.Adam Orlewicz) została zrealizowana przy współpracy m.in. Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza, Muzeum Gombrowicza we Wsoli, Fundacji Silva Rerum Polonarum, Fundacji KGHM oraz dzięki wydatnej pomocy Rity Gombrowicz, polskich placówek dyplomatycznych w Paryżu i Lyonie, Instytutu Polskiego w Paryżu oraz Instytutu Adama Mickiewicza.].

***

Praktycznie:

• wstęp do muzeum jest darmowy,
• muzeum otwarte jest od wtorku do soboty w następujących godzinach: 10-12 i 14-16,
• po muzeum regularnie oprowadza polskojęzyczny przewodnik, informacje o najbliższych uprowadzaniach znajdziecie na  fanpage na facebooku,
• latem cyklicznie odbywają się także spacery po Vence śladami Witolda oraz Rity Gombrowiczów, podczas których poznacie ich ulubione miejsca.

fot. Włodzimierz Nasiłowski