Czeska Praga pełna jest niezwykłych zabytków i uroczych miejsc. Idąc szlakiem od Rynku Starego Miasta do Zamku na Hradczanach, nie wchodząc jeszcze na Most Karola mijamy po prawej stronie niezwykłe muzeum, trochę zapominane podczas wypraw turystycznych do Pragi, jednak  godne uwagi ze względu na swe przebogate zbiory sztuki dekoracyjnej i rzemiosła artystycznego. Jest to placówka niezwykle ważna dla osób, chcących poszerzyć swoją wiedzę na  temat krajowych i międzynarodowych przykładów rzemiosła artystycznego, tego historycznego i współczesnego, a  także  sztuki użytkowej i wzornictwa przemysłowego.

Muzeum Sztuki Dekoracyjnej w Pradze powstało w 1885 roku i odzwierciedlało szybki rozwój czeskiego społeczeństwa, a w szczególności rozwój produkcji przemysłowej w II połowie XIX wieku. Nie było ono pierwszym takim obiektem na terenie Czech. Wcześniej powstały podobne instytucje w Brnie, Ołomuńcu czy Libercu (1873), Muzeum w Pradze stało się jednym z wielu tego rodzaju instytucji muzealnych istniejących w obrębie Cesarstwa Austro-Węgierskiego.

Pomysł utworzenia muzeum powstał  przy okazji wystawy, zorganizowanej przez klub Arkadia w 1861 roku, w Ratuszu Staromiejskim w Pradze. Inspiracją zorganizowania wystawy było utworzenie podobnej instytucji – South Kensington (teraz Victoria and Albert Museum w Londynie), która od roku 1852 prezentuje kolekcje sztuki dekoracyjnej, rzemiosła i przemysłu. Jednak dla środowiska czeskiego, najważniejszym było Österreichische Museum für Kunst und Industrie otwarte w Wiedniu w roku 1864 i to właśnie wiedeńskie muzeum i jego zbiory były największym bodźcem  przy tworzeniu placówki w Pradze. W roku 1868, zorganizowana została, przez Praską Izbę Gospodarczą w Žofínie, we współpracy z muzeum wiedeńskim, wystawa powystawowych eksponatów z  Wystawy Światowej w Paryżu  w 1867 roku, uzupełniona o historyczne obiekty artystyczne, głównie ze zbiorów Wojciecha Lanny (późniejszego głównego darczyńcę i propagatora Muzeum Sztuki Dekoracyjnej w Pradze). Do realizacji przyczyniła się obietnica z roku 1872 utworzenia powierzchni wystawienniczej w Rudolfinum. W 1885 roku, gdy spełniono obietnicę, Izba Handlu zabrała się do realizacji muzeum. Sama idea powstania muzeum wiązała się z  troską o zachowanie jakości artystycznej wytwórczości rodzimej, zarówno rękodzielniczej, jak i przeznaczonej do bardziej masowej produkcji, która z uwagi na rewolucję przemysłową w zakresie rzemiosła artystycznego, poddawana była coraz liczniejszej krytyce. Udział w powstaniu muzeum miała większość wybitnych przedstawicieli świata kulturalnego, gospodarczego i finansowego zrzeszonych w tamtym okresie w praskiej Izbie Handlowo-Rzemieślniczej. Wszyscy oni przyczyniali się także aktywnie do tworzenia zbiorów. Finansowali zakupy eksponatów, czynili  darowizny, a także odsprzedawali własne kolekcje. Zbiory muzeum, w przededniu wojny, znacznie się zwiększyły. Właściciele dzieł sztuki pochodzenia żydowskiego decydowali się na wyjazd z obszaru środkowoeuropejskiego, w związku z czym część swoich zbiorów sprzedawali lub ofiarowali muzeum oraz pozostawili w formie depozytu. Dużo zabytków wróciło po wojnie do swoich właścicieli, jednak nie wszystkie. Wiele przedmiotów ze zbiorów prywatnych trafiało po wojnie do obiektów muzealnych, w tym do  Muzeum Sztuki Dekoracyjnej, w wyniku konfiskaty znacjonalizowanych rezydencji i dóbr rodów uznanych za współpracujące z Niemcami, a po 1948 roku pozostałych majątków.

Muzeum mieści się w budynku z II połowy XIX w., który sam jest dziełem sztuki, w modnym wówczas kostiumie historyzującym – neorenesansie. Jego autorem był  znany czeski architekt Josef  Schulz. Nad głównym wejściem, do którego prowadzą szerokie schody, zwiesza się szklany, kolorowy obiekt autorstwa jednego z najsłynniejszych artystów czeskich Vaclava Ciglera. Na stałych wystawach i innych specjalistycznych ekspozycjach można zobaczyć jedynie niewielki ułamek, ok. jedną piątą całej kolekcji muzeum. Całkowita liczba obejmuje ponad 250 tysięcy pozycji. W skład kolekcji wchodzą zbiory szkła, ceramiki, złotnictwa, tkanin, meblarstwa, grafiki i fotografii, zegarów i zabawek. Zbiory są zaprezentowane w sposób niezwykle czytelny i logiczny. Ciekawie zostały zaaranżowane w szczególności wyroby z ceramiki i zegary.

Zwiedzając poszczególne sale natkniemy się zarówno na rzemiosło europejskie XVIII wieczne jak choćby meblarstwo włoskie (szczególnie ciekawe stoliki i konsole z blatami wykonanymi w technice scagliola i  pietra dura), francuskie okresu klasycyzmu (fotele z oryginalnymi obiciami z końca XVIII wieku) czy meblarstwo i przedmioty wykonane z drewna w kubistycznych formach czeskiego art déco (np. witryna proj. Josefa Gočára z wystawy światowej 1925 roku w Paryżu), ale również ciekawy przekrój tkanin dekoracyjnych i mody z różnych okresów historycznych. Ekspozycja w kolejnych salach nie ma ciągłości historycznej czy stylowej przez co każdy decyduje sam co w danej chwili chce oglądać. Pozwala to na swobodę i w żaden sposób nie ogranicza zwiedzających.

Sukcesywnie Muzeum Sztuki Dekoracyjnej jest remontowane i dostosowywane do prezentacji kolekcji według nowych kryteriów przyjętych przez podobne placówki na całym świecie. Widać to choćby poprzez ciekawe aranżacje wystaw  czy  nietuzinkowe oświetlenie sal wystawowych.  Muzeum  posiada również bibliotekę publiczną, specjalizującą się w literaturze na temat sztuki i dziedzin pokrewnych. Zbiory biblioteki liczą ponad 170 tysięcy woluminów.

W muzeum znajduje się również kawiarnia stylizowana na kawiarnię wiedeńską z typowymi dla takich miejsc fotelami i krzesłami z drewna giętego, elementami wykończonymi blachą miedzianą oraz ciekawym oświetleniem.

Przy wejściu do muzeum znajduje się malutki sklepik muzealny z ciekawą ofertą książek i albumów dotyczących rzemiosła artystycznego jak również jest sprzedawana unikalna ale niestety stosunkowo droga porcelana czeska (projekty Rudolfa Stockara z 1920 roku, współcześnie wykonane).

Korzystając z toalet znajdujących się na I piętrze warto spojrzeć przez okno, gdyż będziemy mieć unikalny widok na zamknięty na co dzień najsłynniejszy i najstarszy cmentarz żydowski w Europie.

(fot. Autor)