– Muzeum Mazowieckie w Płocku

Galeria malarstwa

Płock jest jednym z najstarszych polskich miast, które wyróżnia nie tylko wyjątkowo malownicze położenie na skarpie, zwanej Wzgórzem Tumskim i widok na szeroko rozlane wody Wisły, lecz także licznie zachowane zabytki. Obok najważniejszych obiektów zabytkowych Płocka tj.  zamku  książęcego z XIV wieku ze wspaniałym Muzeum Diecezjalnym, Świątyni Miłosierdzia i Miłości wraz z klasztorem i Starego Rynku, znajduje się jedno z najstarszych polskich muzeów poświęcone sztuce secesji i art  déco. To magiczne miejsce z najlepszą kolekcją dzieł sztuki tego okresu zachwyci każdego zwiedzającego.

Muzeum powstało we wrześniu 1821 roku z inicjatywy członków Towarzystwa Naukowego Płockiego i było jednym z pierwszych, po Wilanowie i Puławach, muzeum w Królestwie Polskim, a w dniu otwarcia otrzymało nazwę „Muzeum Publiczne i Szkolne Województwa Płockiego”. Sama nazwa placówki wskazywała czego będą dotyczyły jej zbiory i jaki ma mieć charakter. Pierwsze eksponaty to pamiątki historyczne, geologiczne i naukowe, gromadzone przez członków Towarzystwa i Szkołę Wojewódzką Płocką, oraz nieliczne dzieła sztuki darowane przez osoby prywatne i instytucje państwowe. W latach 20. XX wieku muzeum zajmowało 13 sal wystawowych (początkowo były tylko dwie sale). Sukcesywny rozwój muzeum przyczynił się, w 2004 roku, do zmiany siedziby na obecną mieszczącą się w kamienicy przy ul. Tumskiej 8.

Salon mieszczański z przełomu XIX-XX w.

Muzeum podzielone jest tematycznie na kilka działów: sztuki, historii, archeologii, numizmatyki i etnografii. Prócz głównego gmachu, Muzeum Mazowieckie ma w Płocku i okolicach jeszcze kilka oddziałów: Muzeum Żydów Mazowieckich w odrestaurowanej małej synagodze przy ul. Kwiatka 7, Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w kościele w Wiączeminie Polskim i budynku Spichlerza z przełomu XVIII i  XIX wieku przy ul. Kazimierza Wielkiego 11B.

Jednak najsłynniejsza jest kolekcja dzieł sztuki i dzieł rzemiosła artystycznego zlokalizowana na 4 piętrach przepięknej, secesyjnej kamienicy przy ul. Tumskiej, wzniesionej w pierwszym dwudziestoleciu XX wieku. To właśnie tam mamy możliwość zapoznać się z wystrojem wnętrz z przełomu XIX i XX wieku,  zaprezentowanym w sposób do tej pory niezwykle rzadki, wręcz wyjątkowy. Jakby wejść do wehikułu czasu i przenieść się o 100 lat wstecz. Pomieszczenia w sposób perfekcyjny zostały urządzone na  potrzeby ekspozycji przedmiotów, częstokroć wręcz unikatowych. Można  zauważyć zarówno zmienny charakter wnętrz, jak i zmiany w sposobie ich aranżacji, szczególnie w zestawieniu wnętrz z okresu secesji i art déco. Pomieszczenia pieczołowicie zrekonstruowano z zachowaniem podziału na dwie sfery: publiczną, dostępną dla gości i prywatną, zawierającą sypialnie, pokoje gościnne, itp. W ekspozycji wnętrz z okresu dwudziestolecia międzywojennego zanika ten podział i poszczególne części wnętrz mieszają się między sobą, co miało odzwierciedlenie w ówczesnej modzie. Pracownicy muzeum odtworzyli z sukcesem choćby portiery drzwiowe i okienne na podstawie rycin, zdjęć i dostępnych oryginałów zachowanych w zbiorach Muzeum Miasta Łodzi.

Salon Art déco

Nie bez powodu mówi się o kolekcji Muzeum Mazowieckiego w Płocku, iż jest to najlepsza kolekcja w kraju. W placówce zgromadzono w Dziale Sztuki około 14 500 obiektów, z czego ponad 5 500 to obiekty secesyjne, 601 neosecesyjne oraz kolekcję z lat 20 i 30 XX wieku, w tym art déco liczy prawie 1000 obiektów. W zbiorach znajdują się obiekty popularne, dostępne w  wielu wnętrzach z tamtych lat oraz obiekty unikatowe, których posiadanie jest często marzeniem niejednej placówki muzealnej w Polsce i zagranicą. Nie cała zgromadzona kolekcja mebli, tkanin artystycznych, obrazów, szkła, ceramiki, strojów i biżuterii w stylu art déco została wyeksponowana, duża część przechowywana jest w magazynach i czeka na nowe pomieszczenia muzealne. Wśród perełek kolekcji płockiej warto by wymienić choćby: bogaty zbiór szkieł dekoracyjnych Braci Daum, Émile Gallé, czy austriackiego Loetz, metale czołowych wytwórni polskich i niemieckich, złotnictwo carskie i francuskie, w tym papierośnica Carla Fabergé, meblarstwo projektu Henriego van de Velde oraz Josefa Hoffmana dla wytwórni Thonet i Braci Kohn, wyroby z ceramiki czołowych wytwórni europejskich i polskich oraz tkaniny dekoracyjne.

Sypialnia z okresu Art déco

Muzeum aktywnie działa na polu pozyskiwania nowych eksponatów dzięki licznym darowiznom od osób prywatnych i instytucji. W 2014 roku muzeum nabyło swoją perłę do kolekcji malarstwa – obraz Tamary Łempickiej pt. Martwa natura. Warto dodać, iż jest to drugi obraz w kolekcji polskiej (pierwszy znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie). Obrazy, tej jednomyślnie kojarzonej z art déco artystki, mają w swoich zbiorach Madonna, Elton John czy Barbra Streisand, a ceny na aukcjach osiągają wiele milionów dolarów.

Muzeum działa również na polu naukowym i badawczym, sukcesywnie organizując sesje poświęcone art déco. Konferencje skupiają środowisko naukowe – badaczy, historyków sztuki, znawców i kolekcjonerów. Księgarnia muzealna dysonuje licznymi publikacjami z zakresu secesji i art déco, często niedostępnymi nigdzie indziej. Aby poszerzyć swoją wiedzę o wybrane zagadnienia, warto udać się do niej po zakończonym zwiedzaniu.

Secesyjny komplet toaletowy

Tym, którzy lubią obcować ze sztuką można zarekomendować z całego serca, by wybrali się do muzeum w Płocku, bo wbrew pozorom taki spacer po salach wypełnionych wspaniałymi eksponatami, pamiętającymi minione czasy, prócz roli poznawczej, może być świetnym sposobem na oderwanie się od pędu rzeczywistości.

(fot. Autor)