logotyp konferencji „Muzeum Formy i Środki Prezentacji”

„… dążyć do podnoszenia kompetencji zawodowych kadry muzealnej oraz upowszechniania wiedzy użytecznej w codziennej pracy” – takie założenia postawiło sobie Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, gdy w 2011 roku zainicjowało cykl konferencji pod wspólnym tytułem „Muzeum: formy i środki prezentacji”. Poszczególne edycje poświęcono osobnym kategoriom zbiorów. Poprzednie konferencje dotyczyły: historii w muzeum (2011) oraz techniki i nauki w muzeum (2013).

Tegoroczna edycja konferencji bydgoskiej dotyczyła problematyki sztuki w muzeum. W jaki sposób i przy użyciu jakich środków prezentować te specyficzne muzealia? Jak tworzyć i jak zarządzać działaniami towarzyszącymi wystawom? Jak, w końcu, opowiadać o sztuce i jak edukować? Odpowiedzi na tak postawione pytania, umożliwiły prelegentom (muzealnikom oraz osobom ze środowiska akademickiego) prezentację własnego dorobku twórczego.

Konferencja „Muzeum Formy i Środki Prezentacji” – fot. Wojciech Woźniak, wł. Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy

Konferencja bydgoska pozwala prześledzić najciekawsze inicjatywy i zaobserwować stan dyskusji. Mimo, iż problematyka poszczególnych wystąpień ściśle wiązała się z konkretnymi muzeami, kolekcjami, dziełami sztuki czy wystawami, wystąpienia i zaprezentowany dorobek twórczy – widziany w szerszej perspektywie – ukazuje wyzwania, jakie stawiają sobie muzealnicy. To problemy aktualne i codzienne. To także ogólna refleksja nad środkami i formą prezentacji dzieł sztuki:

• dematerlizacja sztuki – jednym z największych wyzwań „gromadzenia i zachowywania” w muzeum, jest opracowanie narzędzi dostosowanych do potrzeb sztuki współczesnej: zdematerializowanej, efemerycznej, performatywnej;
• środowisko wirtualne – w dobie hipertekstu, symulakrów i obrazów gigapixelowych wyzwaniem staje się tradycyjna definicja obiektu i dzieła sztuki: czy jest autentyczne? czy jest podobizną?
• przestrzeń spotkania ze sztuką – elementem, który wciąż nie jest należycie wdrożony w codzienną praktykę i refleksję to zarządzanie przestrzenią, zwłaszcza tą najbliższą zwiedzającemu, strefą czysto użytkową, jak przedsionek muzeum, hol, kasa, toalety…
• badania proweniencji i badania muzeów – nieustannym wyzwaniem dla każdego muzeum są badania własnych zbiorów i własnej przeszłości, bez profesjonalnej wiedzy o muzealiach i o muzealnej tradycji, budowany przekaz może wiele stracić;
• ewaluacja edukacji – dynamicznie rozwijająca się gałąź pracy i komunikacji „zewnętrznej” muzeum została poddana krytyce i refleksji: w jaki sposób edukacja muzealna wpływa na status i definicję sztuki?
• współpraca prywatno-publiczna – ważnym elementem konferencji bydgoskiej były prezentacje firm zajmujących się projektowaniem wystaw stałych i czasowych, ustanowienie jasnych zasad współpracy z partnerami komercyjnymi przy działaniach publicznych, np. w zakresie praw autorskich, to także wyzwanie współczesnego muzealnictwa.

Wskazane wyżej wyzwania wynikają z codziennej praktyki muzealników. Referaty wygłoszone na konferencji, to efekty ich twórczego zmagania się z tymi problemami.

Uczestnicy konferencji, poza nielicznymi wyjątkami, nie poruszyli zagadnień związanych ze społeczną misją muzeum, relacją z najbliższym otoczeniem i współpracą z lokalną społecznością. Zagadnienia, opisane chociażby w Uchwale nr 6 Kongresu Muzealników Polskich czy wzmiankowane w corocznych raportach perspektyw Trends Watch, nie stanowiły perspektywy oglądu poruszanych na konferencji problemów. Czyżby zagadnienia sztuki były wciąż zarezerwowane wyłącznie dla refleksji elitarnej?

Konferencja bydgoska to jedno z ważniejszych forów muzealnych w Polsce. Cykliczne spotkania zakończone są obszerną publikacją, która pozwala kontynuować pracę nad wyzwaniami zaznaczonymi na spotkaniu. Tegoroczna edycja skupiona na problematyce sztuki, pokazała istotne wątki w środowiskowej debacie. Warto zwrócić uwagę na zestawienie słów użyte w tytule konferencji. Sztuka to muzeum, ale muzeum to także sztuka. Sztuka pracy twórczej.
„Sztuka w muzeum”, konferencja z cyklu „Muzeum: formy i środki prezentacji”.
Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
14-16 września 2015
konferencja.bydgoszcz.pl