– projekt realizowany z funduszy Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu.

Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego, obok funduszy strukturalnych, stanowi największe źródło zewnętrznego finansowania kultury w Polsce. Wsparcie udzielone ze środków funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, oraz środków krajowych ma przyczyniać się do zmniejszania różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz umacniania stosunków dwustronnych pomiędzy państwami darczyńcami a państwem beneficjentem.

Muzeum Rolnictwa im ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu w ramach II naboru wniosków do programu „Promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej w ramach europejskiego dziedzictwa kulturowego”, dofinansowanego z funduszy Mechanizmu Finansowanego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009-2014 otrzymało dofinansowanie projektu miękkiego pt. „Dokumentacja i monitoring w zarządzaniu obiektami budownictwa drewnianego w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu oraz Muzeum Ryfylke”.

Celem projektu realizowanego przez Muzeum w Ciechanowcu w partnerstwie z Muzeum Ryfylke (Norwegia) jest wypracowanie nowoczesnych standardów zarządzania obiektami architektury drewnianej w zakresie dokumentowania oraz monitorowania ich kondycji biologiczno-technicznej i architektoniczno-estetycznej, które będą zgodne z Zasadami Ochrony Historycznych Budynków Drewnianych, opracowanymi przez Międzynarodowy Komitet Drewna ICOMOS. W efekcie planowanego przedsięwzięcia zostaną stworzone spójne ze sobą narzędzia, które pozwolą działać wyprzedzająco i powstrzymywać negatywne procesy degradacji budynków.

W księgach inwentarzowych Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu jest wpisanych 51 obiektów drewnianych z pogranicza Podlasia i Mazowsza, głównie z XVIII i XIX wieku. Są to kościół z dzwonnicą, wikarówka, dwór ziemiański, dworki szlacheckie, chaty chłopskie, obory, stodoły, spichlerze, maneże, młyn wodny, wiatraki koźlaki, gajówka, bróg na siano oraz obiekty małej architektury: gołębnik słupowy, kapliczka, pasieka składająca się z ponad 30 uli kłodowych i skrzynkowych oraz studnia typu żuraw, ubikacja wiejska tzw. sławojka i wędzarnia dworska. Budynki cechuje konstrukcja zrębowa ścian, w narożnikach (węgłach) łączenia na jaskółczy ogon. Dachy budynków wiejskich są słomiane, głównie czterospadowe, w narożach ułożone schodkowo. Gont i dachówka na dachach pojawia się na obiektach dworskich i sakralnych.

Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu, zagroda szlachecka

Nasz norweski partner – Muzeum Ryfylke jest niezależną jednostką kultury (fundacją), która jest finansowa po części z dotacji państwa, okręgu oraz pojedynczych gmin. Ponadto uzyskuje własne dochody ze sprzedaży biletów oraz pamiątek. Prowadzi działalność w dużej części okręgu Rogaland, bowiem posiada łącznie 24 oddziały w 8 gminach. Pod jego pieczą znajduje się 70 zabytkowych budowli, z których większość pozostawiona została na swoim dotychczasowym miejscu. Nasz Partner posiada również jednostkę pływającą slup Ryfylke „Brödrene af Sand”. Oprócz dziedzictwa architektonicznego Muzeum to ukierunkowane jest także na zachowanie spuścizny muzycznej regionu oraz na budowanie kapitału społecznego w kontekście umacniania więzi ludności napływowej z kulturą i dziedzictwem okręgu Rogaland.

Muzeum w Ryfylke, Norwegia

Realizowany projekt będzie trwał 20 miesięcy – od maja 2014 roku do grudnia 2015 r. Potrzeba jego realizacji wynika z faktu, iż najczęściej muzea nie dysponują jednolitym i nowoczesnym systemem dokumentowania oraz monitorowania swoich budowli. W wielu przypadkach występują również luki w informacjach związanych z wykonanymi zabiegami konserwatorskimi. Z kolei jeśli chodzi o monitoring, nie opracowano szczegółowych wytycznych jego prowadzenia w odniesieniu do poszczególnych budynków. Tego typu sytuacja może stanowić poważne zagrożenie dla zachowania odpowiedniego stanu obiektów w przyszłości, bowiem reakcja na negatywne zmiany w nich zachodzące może nastąpić zbyt późno.

W ramach realizowanego projektu powstaną liczne trwałe efekty, takie jak publikacja naukowa wieńcząca projekt, aplikacja komputerowa do dokumentowania oraz monitorowania, raporty eksperckie oraz wzór karty obiektu wraz z instrukcją. Wdrożenie przedsięwzięcia będzie miało długofalowy wpływ na działalność naszego Muzeum. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych procedur oraz standardów, zarządzanie obiektami drewnianymi w naszym skansenie będzie o wiele skuteczniejsze. To z kolei oznacza, iż utrzymanie zabytków w należytym stanie będzie prostsze oraz wydłuży się w czasie, co ma olbrzymie znaczenie w kontekście zachowania drewnianej spuścizny architektonicznej dla przyszłych pokoleń.

Oczywiście rozwiązania wypracowane dzięki projektowi zamierzamy rozpowszechniać i promować na szerszą skalę, co przyczyni się do korzystania z nich przez inne muzea.