– malarstwo i witraż Władysława i Wojciecha Koziołów na zamku w Kwidzynie

Wystawa czynna do 1 października 2014

W salach Muzeum w Kwidzynie już od miesiąca można oglądać zintegrowaną wystawę witraży i malarstwa dwóch znakomitych toruńskich artystów: Władysława Kozioła (ojciec, rocznik 1929) i Wojciecha Kozioła (syn, rocznik 1958). Łączy ich artystyczny temperament i rodzaj uprawianej sztuki.

Władysław Kozioł ma na swym koncie ogromny dorobek. W okresie ponad pięćdziesięcioletniej działalności twórczej zrealizował oszklenia witrażowe dla z górą stu obiektów sakralnych i świeckich w Polsce (Wrocław, Warszawa, Łódź, Toruń, Ciechocinek, Inowrocław, Gdańsk, Elbląg, Malbork) a także poza jej granicami (Moskwa, Berlin, Ryga, Koszyce, Tallin).

Charakterystyczną cechą twórczości Kozioła jest ścisła symbioza i wzajemne przenikanie się obu uprawianych dziedzin. Jego witraże, opracowane intensywnie, fakturowo, ujawniają niepospolity temperament malarza; obrazy zaś, poprzez zastosowanie mocnego konturu, przywołują zjawisko witrażu. Ostatnio artysta szczególnie chętnie sięga po gwasz i temperę oraz specjalnie preparowany papier a efektem są abstrakcyjne kompozycje przypominające technikę batiku. Toruński twórca podkreśla, że wśród jego mistrzów byli zarówno malarze: Tymon Niesiołowski i Stanisław Borysowski, jak również teoretycy sztuki: Bogusław Mansfeld i Andrzej Sciepuro.

Władysław Kozioł po studiach na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (1956 r.) podjął pracę konserwatora w toruńskiej pracowni witrażownictwa kierowanej przez Edwarda Kwiatkowskiego. Od późnych lat 60. ubiegłego wieku eksperymentował ze szkłem. Efektem było opracowanie technologii uzyskiwania fakturowego szkła, zwanego później „malborskim”, o rozbudowanej strukturze wewnętrznej w postaci okazałych, nieregularnych pęcherzy załamujących i rozszczepiających promienie światła. Wynalazek uzyskał świadectwo patentowe (1983 r.) a szkła „z pęcherzami” znalazły szerokie zastosowanie w oknach licznych obiektów zabytkowych, m.in. na Zamku w Malborku, w kościele św. Brygidy w Gdańsku, w Muzeum Architektury we Wrocławiu.

Wojciech Kozioł jest nie tylko artystą malarzem i witrażystą, ale także konserwatorem dzieł sztuki. Torunianin z urodzenia, studiował Konserwację Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej na Wydziale Sztuk Pięknych UMK (dyplom 1986 r.). Wraz z ojcem Władysławem od 1992 r. prowadzi Artystyczną Pracownię Autorską zajmującą się produkcją i konserwacją witraży.

Jest twórcą szeregu realizacji witrażowych w obiektach sakralnych i świeckich – zarówno użyteczności publicznej (Pałac Ślubów w Gorzowie Wlkp., siedziba Centrum Astronomicznego PAN w Toruniu, dormitoria konwentu na Zamku Wysokim w Malborku), jak i prywatnych rezydencji (wille w Konstancinie i Lublinie). Spośród jego licznych prac konserwatorskich i rekonstrukcyjnych należy wymienić: konserwację heraldycznych kwater z Dworu Artusa w Toruniu, witraży z dwóch okien katedry we Fromborku, pozostałości XIX-wiecznych oszkleń witrażowych Wielkiego Refektarza w Malborku, pięciu witrażowych okien kościoła św. Bartłomieja w Miłomłynie oraz rekonstrukcję witraży z Kalwarii w Wielu.

Od lat z powodzeniem eksperymentuje z fusingiem („gorące szkło”, lub także „szkło amerykańskie” – technika stapiania w wysokich temperaturach, a następnie formowania i artystycznej obróbki różnych gatunków szkła, często z użyciem farb, szkliw, minerałów czy opiłków metali) łącząc go z elementami tradycyjnego witrażu.

Drugą pasją Wojciecha Kozioła jest malarstwo. Zdecydowanie preferuje abstrakcję, definiując proces twórczy jako przechodzenie przez etapy: absorpcji – kreacji – projekcji – ekspresji. Jego abstrakcyjne pejzaże, budowane w oparciu o harmonię barw, bliskie są estetyce malarstwa materii lat 50. ubiegłego wieku. Wychowany w grodzie Kopernika nie kryje fascynacji astronomią. Stąd asocjacje jego witraży z galaktycznymi perspektywami. O ile obrazy malowane tradycyjnie pędzlem na płótnie są dwuwymiarowymi pejzażami Ziemi, oddającymi jej fakturę, barwy i smaki, o tyle witraże ewokują „pejzaże” obcych mgławic i galaktyk.

Kwidzyńska ekspozycja witraży i malarstwa Władysława i Wojciecha Koziołów jest ich pierwszą wspólną wystawą. Po raz pierwszy zatem oglądający może na własny użytek podjąć próbę konfrontacji dokonań seniora Władysława z artystycznymi i technologicznymi poszukiwaniami juniora Wojciecha.

W dwóch wnętrzach ekspozycyjnych Muzeum w Kwidzynie zgromadzono łącznie 47 prac malarskich obu twórców, 41 witraży, 4 projekty witrażowe i 13 fotogramów. Wystawa czynna będzie do końca września bieżącego roku.

Tekst: Ewa Witkowicz-Pałka – kurator wystawy
Fotografie z archiwum Muzeum Zamkowego w Malborku